Bu yazı dizisinin amacı, “zehirli kazalar” ile ilgili önlem almak için bilgiler vermektir. Buna etkin bir şekilde katkıda bulunmak için şunları yapabilirsiniz:

• Tehlikeli olanı daha az tehlikeli olandan ayırarak,
• Zehirlenmelere yol açabilecek durumları öğrenerek,
• Çocuğun yaşına göre ana tehlikeleri tahmin ederek,
• Sunulan tavsiyeleri uygulayarak
•  Zehire karşı güvenli bir ev oluşturarak 

“Tipik” bir ev kazası düşünüldüğünde çocuk, temizlik malzemesine ya da ilaca kolayca ulaşır. Gözetim altında olmayan çocuk, yalnızdır ve bunun tadına bakar.
                                               

Ancak aşağıdaki durumlar daha sık görülür:

• Anne ya da baba temizlik yaparken küçük çocuk yanlarındadır, yani gözetim altındadır. Telefonun ya da kapının çalmasıyla ebeveynin dikkati dağılır. Deterjan bırakılır, çünkü yalnızca bir anlığına orada olunmayacaktır. Oysa her çocuk meraklıdır. Belki kendisi temizlik yapmaya çalışır ya da renkli şişenin içindeki tadı merak eder. Çoğunlukla ebeveynin dönüşünde çocuğun ne yaptığı anlaşılmaz. Yalnızca birazını mi döktü? Elindekileri mi yaladı? Yoksa şişeden mi içti? (Sabun cevizi kullandıysanız bu durum sakıncasızdır.. Sadece sabun cevizi ve sıvısı hem temzilik deterjanı hem de içildiğinde bile zararsızdır…)
• Anne veya babanın dikkati örneğin yemek yapmaya verilmiştir ya da misafirleri gelir.
• Anne ya da baba “kısa” bir süre için lavaboya gider, bu süre zarfında çocuk ev temizlik malzemesini dener. Ebeveynler, büyükanneler ve büyükbabalar, çocuğun merakını, girişimci ruhunu ve tırmanma yoluyla görünüşte ulaşılmaz olana ulaşma yeteneğini küçümserler.

En iyi bakımda, korunakta olan çocuklu bir evde dikkatin şu ya da bu şekilde dağılması mümkündür. Her şeyi çocukların ulaşamayacağı bir yere yerleştirme fikri pratikte çok zor uygulanır. Her yaş ayrı bir tehlike barındırır, çünkü çocuğun anlama becerisinin ve kavrayışının gelişmesi gerekir. Çocuk ilk yaşındayken daha yoğun korunmaya ihtiyaç duyar, çünkü her şeyi ağzına sokar. Burada çocuğun doğal bir davranışı söz konusudur. Ebeveynler yabancı bir ortamda da, hızla ortama hakim olmalı ve kendine sormalıdır:
Burada neler tehlikeli olabilir? Bebeğiniz “yasak” bir şeyi ağzına aldıysa, güler yüzlü ve sakin kalmalı, çocuğunuzun yakınındaki her şeyi uzaklaştırmalı ve gerekirse acil telefon 114 zehir bilgilendirme merkezinden bilgi alınmalıdır. UZEM Ulusal Zehir Danışma Merkezi
Burada bir dip not girmek istiyorum, Türkiye’de yasal olarak üretilen- merdiven altı ve ev yapımı deterjan almadığınızı varsayıyorum – yada ithal edilen her deterjan, temizlik maddesi UZEM’e bildirim olmadan piyasaya sürülemez bilindik markalar tüm zehirli maddeleri bu acil 114 hattına bildirir. Öyle piyasaya çıkar. O yüzden üzerlerindeki etiketi 114 e anlattığınızda ilk yardımı apabilirsiniz, ancak kimyasal yutmalarda çocuklar genellikle kusturulmaz aksine bol bol su içirilerek midesindeki zehir seyreltilmeye çalışılır ancak vakit kaybetmeden hastaneye gidilmesinde giderken de bol su içirilmesinde yarar vardır.

NOT: SABUN CEVİZİ ni bildirmeye gittiğimde bu zehirli değildir bildirime gerek yok dedi Sağlık Bakanlığı  :)) 

Konuya dönersek, Çocuğu suçlamak yersizdir. 2 ve 3 yaşlarında de anlama becerisi, özellikle
“keşif” anında yasakların hatırlanması doğal olarak sınırlı ölçüde mümkündür. Ceza verilmesi anlamsızdır. Çocuğunuza sakin ve kararlı bir şekilde bu şeyin neden yakından incelenmemesi ya da denenmemesi gerektiğini ve neden tehlikeli olduğunu açıklayın.
Şans eseri zehirlenme vakalarının çoğu zararsız olarak yaşanmaktadır. İlaçların karıştırılması
Örneğin aşağıdaki durumlarda ilaçlar karıştırılır:

• Fluorid tableti verilirken (diş çürüğünü önlemek için): Bu diş tabletinin yerine yanlışlıkla yetişkinlere ait tiroit ya da iyodür tableti veriliyor.
• Ateşe karşı fitil verilirken: Burada büyük kardeşlere ait olan fitillerle karıştırılması yada ağızdan verilmesi mümkün olabiliyor.
• Kusma tedavisinde: Yetişkinlere özel olan bir fitil çocuklara veriliyor.
• İlgili kişilerin karıştırılması: Sağlıklı kardeş yanlışlıkla hasta çocuğun ilacını alıyor.

İçeceklerle karıştırmak
Tipik durum: İş yerini iyi temizleyen bir deterjan, içecek şişesinde eve getiriliyor. Üzerinde hiçbir uyarı yazısı bulunmayan bu deterjan, ailenin bir üyesi tarafından içiliyor.

• Sık görülen bir başka durum ise: Bir cihazın (su ısıtıcısı, kahve makinesi) kireci çözülüyor ve kireç çözücü içeren su cihazın içinde bırakılıyor. Daha sonra bununla örneğin bebek maması ya da bir içecek hazırlanıyor

Çok çocuklu evler

Çok çocuklu bir ev hareketlidir. Birçok öngörülemeyecek anı vardır ve bu yetişkinlerin ortama hakim olmasını güçleştirir. Muhtemelen aşırı zorlanılan zamanlar da olur ve özellikle stresli
durumlarda kaza tehlikesi daha da yüksektir. Bir çocuğun kardeşlerini kıskanması, taklit ya da teselli etme isteği, büyük çocuğun küçük olana bir ev malzemesi ya da ilaç vermesine yol açabilir.
Kronik hastalığı olan bir çocuk ama aynı zamanda da sağlıklı, hareketli, talepkar kardeşler; ailenin tamamı için belli şartlarda açık görev dağılımı ve yardım seçeneklerinden yararlanmak dahil gerekli yönetim sayesinde taşınabilecek büyük bir yük anlamına gelir.
Tehlikeli ilaçlara özellikle dikkat edilmesi gerekir. Bunların mutlaka ayrılmış olarak dahili ve harici uygulamaya göre (yetişkinlere ya da çocuklara ait ilaçlar) kilitlenebilen bir ilaç dolabında muhafaza edilmesi gerekir. Büyükbaba ve büyükanneyi ziyaret Neyse ki büyükbaba ve büyükanne var! Çocuklara daha çok zaman ayırabilir ve bazen daha sabırlı davranabilirler. Ancak evleri nadiren çocuklar için güvenlidir. İlaçlar çoğunlukla rahatça görülebilecek şekilde masada sergilenir ya da oturma odasındaki dolapta muhafaza edilir. Haftalık ilaçların bulunduğu “hap kutusuna” rahatça erişilebilir. İlaçları çantada duran büyükanne ve büyükbabanın ya da tanıdıkların ziyaret edilmesi
kaza nedeni olabilir. Meraklı çocuklar fark edilmeden el çantasını karıştırır ve renkli hapları denerler. Bu ilaçların alınması çocuklarda tehlikeli zehirlenmelere yol açabilir.